Nog steeds zetten scholen, hopend op goede resultaten, in op veel leertijd en aandacht voor vakken waarbij de resultaten kunnen worden gemeten en weergegeven. Momenteel wordt geworsteld met het tekort aan leerkrachten. Op de meest creatieve manieren wordt ervoor gezorgd dat er iemand voor de klas staat. Het is een uitdaging om een bevoegd leerkracht te vinden, laat staan meerdere om uit hen de beste te kunnen kiezen. Onderwijsassistenten en LIO-stagiaires (leraar in opleiding) staan voor de klas. Zij zijn vaak enorm gemotiveerd en doen hun uiterste best om hun ideale klas vorm te geven. Ontwikkelingen die op scholen zijn ingezet stagneren echter omdat de prioriteit komt te liggen bij het behalen van voldoende basiskwaliteit. Mijn vrees is dat nu, door een behoefte aan controle, voorbij wordt gegaan aan de voorwaarden die gelden o m goed tot leren te kunnen komen. Het begin van het schooljaar is dè gelegenheid om te werken aan een fijn groepsklimaat en neerzetten van een duidelijke structuur. Ik hoop dat leerkrachten, IB’ers en leidinggevenden elkaar hierop attent maken. Dan gaat het leren vervolgens aanzienlijk beter . Ten eerste is het van belang dat kinderen zich op hun gemak voelen. Stress is de grootste belemmering om helder te kunnen denken. Dit geldt overigens ook voor de leerkracht zelf. Kinderen zijn extra gemotiveerd wanneer ze serieus worden genomen, worden gerespecteerd en gewaardeerd, en mogen meedenken over hun leerproces. Verwacht niet dat kinderen na één verzoek doen wat je van ze vraagt. Gewoontes behoeven bewuste inoefening voordat het automatisch gaat. Hoe begin je goed met de groep? Doe dagelijks een spelletje waarbij de kinderen elkaar leren kennen en een band krijgen; waarbij ze elkaar opzoeken en onderlinge overeenkomsten vinden; leuke mentale of fysieke opdrachten in tweetallen (en later ook in grotere groepen) waarbij telkens wordt gewisseld zodat iedereen elkaar treft. Bespreek in de groep wat de kinderen denken nodig te hebben om zich goed te voelen in de klas en zo goed mogelijk tot leren te kunnen komen. Kom samen tot de belangrijkste voorwaarden en maak concreet hoe dit er precies uit ziet. Leg uit wat de vaste afspraken zijn en bespreek waarom deze er zijn (stoel aanschuiven, vraagblokje, rustig jassen pakken). Laat het zien en nadoen. Fysieke inoefening beklijft vaak beter dan een verbale instructie. Maak contact met elk kind. Laat merken dat je ze ziet en waardeert. Wees geïnteresseerd, maak grapjes, en geef ze een aai of een knuffel als je ziet dat die behoefte er is. Herhaal gemaakte afspraken voorafgaand aan een situatie en evalueer het na afloop. Bij wie ging het goed? Wees consequent; laat het opnieuw proberen wanneer het niet lukt. Doen kinderen niet wat je wilt? Wees geïnteresseerd in de kinderen en hun gedrag. Waarom doen ze niet wat jij van hen verwacht? Blijkbaar hebben ze daar een reden voor. Neem dat serieus. Voorkom dat je schiet in een ‘politierol’ waarbij je continu kinderen commandeert en brandjes blust. Observeer (!), reageer niet primair, maar wacht en kijk. Neem de tijd om met het kind of de groep, op een gelijkwaardige manier, te bespreken wat er gebeurde. Wees geïnteresseerd en toon begrip. Kom samen tot een oplossing, d.w.z. leg deze niet op, maar stel vragen zodat de kinderen ècht meedenken en achter de oplossing staan. Je mag best uitleggen dat je teleurgesteld bent en uitleggen waarom (niet omdat je wilt dat ze doen wat je zegt, maar bijv. omdat je wilt dat iedereen goed tot werken en leren komt). Wanneer een kind zich aangevallen voelt wordt het óf angstig óf schiet het in de verdediging en staat het niet meer open voor commentaar. Neem de tijd, maak contact; luister naar het kind en controleer of het begrijpt wat jij zegt. Bouw een moment in, ten minste een keer per week, om zelf te evalueren of het gaat zoals je wilt en wat er anders kan. Voorkom dat je doorgaat op de automatische piloot en er dus niks in positieve zin verandert. Zoek je collega’s op. Samen sta je sterker. Bespreek lastige situaties en kijk indien mogelijk met elkaar mee. Stel je kwetsbaar op, het is een moeilijk beroep, dus het is niet gek dat het niet altijd gaat zoals je wilt! Ik wens iedereen vooral veel plezier. Maak het leuk voor de kinderen èn voor jezelf! Waardeer de mooie momenten die er dagelijks zijn en deel ze met elkaar. Het is een prachtig vak. Tisa Schuitemaker